Chương Trình Lao Động Tay Nghề Nhật Bản (Tokutei Ginou): Thông Tin Toàn Diện

Chương trình lao động tay nghề Nhật Bản (Tokutei Ginou) là một chương trình việc làm quốc tế được chính phủ Nhật Bản triển khai nhằm thu hút lao động nước ngoài có kỹ năng vào 14 ngành nghề trọng điểm. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về chương trình, điều kiện tham gia, quyền lợi và những điều cần biết để người lao động có cái nhìn toàn diện trước khi quyết định tham gia.

1. Tổng quan về chương trình lao động tay nghề Nhật Bản

Chương trình lao động tay nghề Nhật Bản, hay còn gọi là lao động diện đặc định (Tokutei Ginou), được chính phủ Nhật Bản chính thức triển khai từ tháng 4/2019. Chương trình ra đời nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng tại Nhật do già hóa dân số và tỷ lệ sinh thấp, đặc biệt trong các ngành nghề trọng yếu của nền kinh tế.

Theo dự báo của Bộ Lao động Nhật Bản, đến năm 2025, quốc gia này sẽ cần thêm khoảng 345.000 lao động nước ngoài để duy trì sự phát triển kinh tế. Đây là cơ hội cho người lao động từ các quốc gia đủ điều kiện, trong đó có Việt Nam.

2. Sự khác biệt giữa lao động tay nghề và thực tập sinh

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa chương trình lao động tay nghề (đặc định) và chương trình thực tập sinh kỹ năng (TTSKN) tại Nhật Bản. Dưới đây là những khác biệt cơ bản:

3. Điều kiện tham gia chương trình lao động tay nghề Nhật Bản

Để tham gia chương trình, người lao động cần đáp ứng các điều kiện sau:

Yêu cầu về độ tuổi và sức khỏe

• Độ tuổi: 18-35 tuổi (một số ngành có thể chấp nhận đến 40 tuổi)
• Đủ điều kiện sức khỏe để làm việc tại Nhật Bản
• Không mắc các bệnh truyền nhiễm
• Không có tiền án, tiền sự

Yêu cầu về tiếng Nhật

Một trong những yêu cầu cơ bản và quan trọng nhất là năng lực tiếng Nhật:

• Đạt trình độ N4 trở lên trong kỳ thi Năng lực Nhật ngữ (JLPT), hoặc
• Đạt chứng chỉ JFT-Basic (Japan Foundation Test)

Trình độ N4 tương đương với khả năng:

• Hiểu được tiếng Nhật cơ bản
• Đọc và hiểu các đoạn văn đơn giản về chủ đề quen thuộc
• Giao tiếp cơ bản trong cuộc sống hàng ngày
• Nắm được khoảng 1.500 từ vựng và 300 mẫu ngữ pháp

Thời gian học tiếng Nhật để đạt trình độ N4 thường dao động từ 5-7 tháng với 450-600 giờ học, tùy thuộc vào nền tảng và khả năng tiếp thu của mỗi người.

Yêu cầu về kỹ năng nghề nghiệp

Ngoài tiếng Nhật, người lao động cần:

• Vượt qua kỳ thi đánh giá kỹ năng đặc định trong ngành nghề dự định làm việc
• Hoặc đã hoàn thành chương trình thực tập sinh kỹ năng cấp độ 2 tại Nhật Bản

Kỳ thi đánh giá kỹ năng đặc định được tổ chức định kỳ tại ở Campuchia, Việt Nam,… thường bao gồm phần thi lý thuyết và thực hành. Thời gian đào tạo kỹ năng nghề dao động từ 3-6 tháng, tùy thuộc vào ngành nghề và kinh nghiệm sẵn có của người lao động.

4. 14 ngành nghề tiếp nhận lao động tay nghề tại Nhật Bản

Hiện tại, chương trình lao động tay nghề Nhật Bản đang tiếp nhận lao động trong 14 ngành nghề sau:

Nhóm ngành kỹ thuật và sản xuất

1. Sản xuất linh kiện và máy móc công nghiệp
   • Vận hành máy móc sản xuất
   • Kiểm tra chất lượng sản phẩm
   • Lắp ráp linh kiện
2. Sản xuất và bảo dưỡng ô tô
   • Lắp ráp phụ tùng, linh kiện ô tô
   • Kiểm tra, bảo dưỡng xe
   • Sơn và hoàn thiện
3. Đóng tàu và công nghiệp đóng tàu
   • Hàn, lắp đặt
   • Sơn, hoàn thiện tàu thuyền
   • Bảo dưỡng tàu biển
4. Xây dựng
   • Xây dựng công trình
   • Lắp đặt điện, nước
   • Hoàn thiện công trình
5. Điện tử và thông tin
   • Lắp ráp thiết bị điện tử
   • Kiểm tra, sửa chữa
   • Vận hành hệ thống

Nhóm ngành dịch vụ và chăm sóc

6. Điều dưỡng và chăm sóc người già
   • Hỗ trợ chăm sóc tại các viện dưỡng lão
   • Chăm sóc người cao tuổi tại nhà
   • Hỗ trợ phục hồi chức năng
7. Dịch vụ vệ sinh tòa nhà
   • Vệ sinh văn phòng, tòa nhà
   • Bảo dưỡng cơ sở vật chất
   • Quản lý vệ sinh môi trường
8. Dịch vụ lưu trú
   • Lễ tân khách sạn
   • Phục vụ phòng
   • Quản lý cơ sở lưu trú
9. Dịch vụ ăn uống
   • Phục vụ nhà hàng
   • Hỗ trợ bếp
   • Chế biến thực phẩm

Nhóm ngành nông nghiệp và thực phẩm

10. Nông nghiệp
    • Trồng trọt
    • Chăm sóc vườn ươm
    • Thu hoạch nông sản
11. Ngư nghiệp và nuôi trồng thủy sản
    • Đánh bắt, nuôi trồng
    • Chế biến thủy sản
    • Vận hành tàu cá
12. Chế biến thực phẩm
    • Sản xuất thực phẩm
    • Đóng gói, bảo quản
    • Kiểm tra chất lượng

Nhóm ngành khác

13. Quản lý chất thải và tái chế
    • Phân loại, xử lý rác thải
    • Vận hành hệ thống tái chế
    • Quản lý môi trường
14. Vận tải và hậu cần
    • Vận chuyển hàng hóa
    • Quản lý kho bãi
    • Đóng gói, bốc xếp

Mỗi ngành nghề có những yêu cầu cụ thể về kỹ năng, kinh nghiệm và đào tạo. Mức lương cũng khác nhau tùy theo ngành nghề, vùng miền và kinh nghiệm của người lao động.

5. Quyền lợi khi tham gia chương trình lao động tay nghề Nhật Bản

Chương trình lao động tay nghề Nhật Bản mang đến nhiều quyền lợi cho người lao động:

Chế độ lương thưởng

• Mức lương cơ bản: Được trả theo quy định của luật lao động Nhật Bản, tương đương với lao động người Nhật cùng vị trí
• Làm thêm giờ: được trả theo quy định pháp luật Nhật Bản (125% lương cơ bản vào ngày thường, 135% vào ngày nghỉ)
• Thưởng: thường nhận 1-2 lần/năm, tùy theo chính sách của từng công ty

Bảo hiểm và phúc lợi

Theo luật lao động Nhật Bản, người lao động tay nghề được hưởng các chế độ bảo hiểm đầy đủ:

• Bảo hiểm y tế
• Bảo hiểm lao động
• Bảo hiểm hưu trí
• Bảo hiểm thất nghiệp
• Bảo hiểm tai nạn lao động

Thời gian làm việc và nghỉ ngơi

• Thời gian làm việc tiêu chuẩn: 40 giờ/tuần (8 giờ/ngày, 5 ngày/tuần)
• Làm thêm giờ: tối đa 45 giờ/tháng, 360 giờ/năm
• Nghỉ phép năm: tối thiểu 10 ngày/năm, tăng theo thâm niên
• Nghỉ lễ: theo lịch nghỉ lễ của Nhật Bản

Cơ hội phát triển

• Nâng cao trình độ tiếng Nhật và kỹ năng nghề nghiệp
• Cơ hội chuyển đổi sang visa lao động kỹ năng đặc biệt cấp 2 (có thể định cư lâu dài)
• Tích lũy kinh nghiệm làm việc quốc tế
• Tiếp cận công nghệ và phương pháp làm việc tiên tiến

6. Quy trình tham gia chương trình lao động tay nghề Nhật Bản

Quy trình tham gia chương trình lao động tay nghề Nhật Bản thường trải qua các bước sau:

Bước 1: Tư vấn và đánh giá

• Tìm hiểu thông tin về chương trình
• Được tư vấn về ngành nghề phù hợp với năng lực và sở thích
• Đánh giá khả năng đáp ứng yêu cầu

Bước 2: Đào tạo và thi chứng chỉ

• Học tiếng Nhật (chuẩn bị cho kỳ thi N4/JFT-Basic)
• Đào tạo kỹ năng nghề theo tiêu chuẩn Nhật Bản
• Thi lấy chứng chỉ tiếng Nhật và chứng chỉ kỹ năng

Bước 3: Nộp hồ sơ và phỏng vấn

• Chuẩn bị hồ sơ theo yêu cầu
• Phỏng vấn với doanh nghiệp Nhật Bản
• Ký hợp đồng lao động

Bước 4: Hoàn thiện thủ tục xuất cảnh

• Làm thủ tục xin cấp Certificate of Eligibility (COE)
• Xin visa lao động
• Đào tạo định hướng trước khi xuất cảnh

Bước 5: Nhập cảnh và làm việc tại Nhật Bản

• Nhập cảnh Nhật Bản
• Định hướng và làm quen với công việc
• Bắt đầu làm việc chính thức

7. Những thách thức và giải pháp khi làm việc tại Nhật Bản

Thách thức về ngôn ngữ và văn hóa

• Rào cản ngôn ngữ: Mặc dù đã đạt N4, người lao động vẫn có thể gặp khó khăn trong giao tiếp chuyên sâu
• Khác biệt văn hóa: Văn hóa làm việc và giao tiếp tại Nhật có nhiều điểm khác biệt so với Việt Nam
• Nhớ nhà và cô đơn: Sống xa gia đình trong thời gian dài có thể gây ra cảm giác cô đơn

Giải pháp khắc phục

• Tiếp tục học tiếng Nhật: Nhiều công ty Nhật hỗ trợ người lao động học tiếng Nhật để nâng cao trình độ
• Tìm hiểu văn hóa: Chủ động tìm hiểu về văn hóa, phong tục Nhật Bản trước khi sang
• Kết nối cộng đồng: Tham gia các hội nhóm người Việt tại Nhật để hỗ trợ nhau
• Sử dụng công nghệ: Duy trì liên lạc với gia đình qua các ứng dụng gọi video

Kinh nghiệm từ người đi trước

Nhiều lao động Việt Nam đã thành công khi làm việc tại Nhật Bản. Họ chia sẻ rằng việc học tập chăm chỉ, tuân thủ quy tắc làm việc, và tích cực hòa nhập với văn hóa Nhật là những yếu tố quan trọng để thành công trong chương trình này.

8. Lưu ý quan trọng khi tham gia lao động tay nghề Nhật Bản

Lựa chọn đơn vị tư vấn uy tín trong ngành

Khi quyết định tham gia chương trình lao động tay nghề Nhật Bản, việc lựa chọn đơn vị tư vấn uy tín là rất quan trọng:

• Kiểm tra giấy phép hoạt động của đơn vị (cấp bởi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội)
• Tìm hiểu về uy tín và kinh nghiệm của đơn vị thông qua các đánh giá, phản hồi của người đã tham gia
• Yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về quyền lợi và trách nhiệm của các bên

Chuẩn bị tâm lý vững vàng

• Sẵn sàng thích nghi với môi trường sống và làm việc mới
• Hiểu rõ khó khăn và thách thức có thể gặp phải
• Xây dựng tâm lý tích cực và khả năng vượt qua khó khăn

Chương trình lao động tay nghề Nhật Bản là một cơ hội việc làm quốc tế với nhiều ưu điểm về môi trường làm việc và cơ hội phát triển. Tuy nhiên, để tận dụng tốt cơ hội này, người lao động cần chuẩn bị kỹ về ngoại ngữ, kỹ năng, và tâm lý.

Việc tìm hiểu kỹ thông tin, lựa chọn đơn vị tư vấn uy tín và đánh giá chính xác năng lực bản thân là những yếu tố quan trọng để đảm bảo hành trình làm việc tại Nhật Bản diễn ra thuận lợi và thành công.